“delete, unfollow, unfriend, block, erase, and disconnect from anyone and anything that robs you from your peace, love and happiness.”- the mind journal.
Ngay từ những ngày mình còn làm content trong Ngưng Ngược Đãi, mình đã nhận ra mạng xã hội sẽ mang đến nhiều điều tiêu cực cho đời sống tinh thần của chúng ta, dù chúng ta có là nạn nhân của bắt nạt qua mạng (cyber bullying) hay không. Nhưng đến tận bây giờ mình mới có thể thoải mái ngồi xuống để viết một bài tâm sự những suy nghĩ của mình về mạng xã hội, phần vì mình nghĩ cũng đã đến lúc mình trò chuyện với các bạn về chủ đề này, cũng là những lời mà mình nhắc nhở bản thân trong quá trình mình xử dụng mạng xã hội đó.
Đối với mình, mạng xã hội (social media) không xấu từ trong bản chất của nó, nhưng cách chúng ta sử dụng sẽ định hình sự ảnh hưởng của nó lên bản thân ta. Trong bài viết này, mình sẽ không đề cập đến những mặt tích cực và phát triển của mạng xã hội (những điều có thể ai trong chúng ta cũng biết) mà mình tập trung vào sự độc hại xuất hiện trên mạng và làm thế nào để bảo vệ sức khoẻ tinh thần của chúng ta khi tham gia đời sống mạng xã hội ấy.
- Mạng xã hội độc hại vì những người dùng độc hại.
Đây là một sự thật mà mình đã nhìn nhận ra. Chúng ta có những mối quan hệ độc hại, những người bạn độc hại, và hiển nhiên trên mạng xã hội sẽ có những người dùng độc hại. Những người ấy sẽ là những người hay buông lời chửi bới, chê trách, chỉ trích, nhạo báng và nguyền rủa những người dùng khác trên mạng. Chỉ cần ta đọc phải những bài đăng hoặc comments của họ, ta đã lập tức thấy lòng không thoải mái, khó chịu, và có thể bị lây trạng thái tiêu cực của họ. Mình thấy nếu như chúng ta tham gia càng nhiều nhóm, đọc càng nhiều bài viết và comments, thì khả năng chúng ta gặp những người dùng độc hại ấy càng nhiều hơn.
2. Mạng xã hội độc hại vì truyền thông độc hại.
Truyền thông độc hại xuất hiện rất nhiều trong đời sống mạng của chúng ta. Một bài báo tiêu cực về một minh tinh nào đó, những bài báo tiêu cực tôn vinh giá trị vật chất, những chiến dịch truyền thông các giá trị xấu và mang tính thiên kiến, định kiến. Các bạn sẽ rất dễ bắt gặp các bài báo với tin tức giả, tin tức cổ suý sự phẫn nộ trong con người hay mang tính gây hấn. Khi đó chúng ta sẽ rất dễ bị “dắt mũi” bởi các chiến dịch truyền thông đó và các thông tin sai lệch cũng như định kiến có thể in vào trong tiềm thức của chúng ta
3. Mạng xã hội độc hại vì chúng ta đang sống dưới áp lực “ước gì chúng ta được như họ.”
Như mình đã viết trong bài những người trẻ phiền muộn, có rất nhiều hình ảnh được đăng lên mạng xã hội làm chúng ta ghen tị, chạnh lòng, buồn bã… Mình biết rằng những ảnh hưởng tiêu cực này không hề xuất phát từ chủ nhân của các bức hình đó, thay vào đó có lẽ nó xuất phát từ chính chúng ta. Nhưng mình vẫn nhận định rằng sự độc hại của mạng xã hội cũng xuất phải từ điều này, khi mỗi người chúng ta đều đang muốn tô vẽ bản thân trên mạng dưới áp lực mình phải trở nên thành công, đẹp đẽ, giỏi giang, có khi là phải “như họ.” Bạn biết không, hồi trước chắc chúng ta chỉ so sánh mình với cái Vy lớp bên, ông Long hàng xóm, nhưng trong thời đại này chúng ta đang so sánh hàng dọc (vertical comparision) khi chúng ta so sánh bản thân với một hot girl, mc, ca nhạc sĩ xa xôi nào đó… Sự so sánh hàng dọc này tạo nên áp lực khổng lồ lên mỗi người và khiến chúng ta không hài lòng với những gì chúng ta đang có.
Vậy, với những đến độc hại của mạng xã hội đó, mình có thể làm gì để bảo vệ sức khoẻ tinh thần bản thân trong khi vẫn sử dụng mạng xã hội?
Với mình, có 2 điều rất quan trọng trong việc bảo vệ mình khỏi tác động tiêu cực của mạng xã hội. Điều thứ nhất, mình sẽ sử dụng mạng xã hội một cách có chủ đích (intentional). Điều thứ hai là cho phép bản thân được biến mất khỏi mạng xã hội trong một khoảng thời gian nào đó.
Sử dụng mạng xã hội có chủ đích bao gồm việc cẩn thận trong việc tiếp nhận thông tin (như những trang mình theo dõi, nhưng nhóm mình tham, gia, và các bài báo mà mình đọc), và mang tư duy phản tỉnh (critical-thinking) khi đọc các bài viết có tính định hướng chiều dư luận. Các bài viết mang tính giải trí và cung cấp thông tin có thể được mình đọc một cách dễ dàng và ít suy nghĩ hơn. Ngoài ra, mình cũng sẽ chủ động bỏ theo dõi trang, thoát khỏi những nhóm mang lại suy nghĩ và năng lượng tiêu cực cho mình. Tóm lại, việc sử dụng mạng xã hội có chủ đích có thể mất chút thời gian và công sức trong giai đoạn đầu chúng ta muốn thay đổi, nhưng nó sẽ làm sạch đẹp “bảng tin” của chúng ta rất nhiều.
Một điều khác cũng quan trọng không kém khi sử dụng mạng xã hội là mình sẽ cho phép bản thân “biến mất” trong một khoảng thời gian nào đó. Tạm khoá, tạm xoá, tạm tắt tất cả hoặc một số trang mạng đã làm mình cảm thấy mệt mỏi và lãng phí thời gian. Mình không cần quan tâm những gì đang xảy ra trên mạng nữa, mình chỉ cần tập trung vào đời sống riêng của mình cũng như dành thời gian để làm những công việc có ý nghĩa cho mình mà thôi.
Riêng đối với sự độc hại đến từ áp lực “ước gì chúng ta được như họ,” mình cũng đã viết nhiều trong bài những người trẻ phiền muộn, các bạn có thể tìm đọc lại nhé.
Mình tin rằng, mạng xã hội dù gọi là “ảo” nhưng nó cũng là một phần cuộc sống của mình, và mình không muốn mượn cớ nó “ảo” để chối bỏ nó, bỏ bê, không chăm chút nó. Bạn có thể tranh luận với mình rằng những gì trên mạng chỉ là “ảo”, là không thật, nhưng những điều bạn làm và nhận được từ mạng xã hội vẫn sẽ luôn là một phần trong nhận thức và cả tiềm thức của bạn, do đó việc nó ảnh hưởng đến đời sống của bạn là không thể tránh khỏi. Mình mong rằng thay vì mặc kệ mạng xã hội tự đến với ta, ta có thể sử dụng nó một cách có chủ đích hơn. Và nếu bạn chẳng có cảm giác tiêu cực gì đến việc mình sử dụng mạng xã hội, thì bạn đã đang sử dụng nó rất tốt rồi đó.
Kết lại, cũng giống như cách chúng ta tránh xa những “người độc hại,” thì mình cũng phải từ bỏ những điều độc hại mà mạng xã hội mang lại cho đời sống tinh thần của mình. Mình không muốn sau một ngày làm việc mệt mỏi mà việc lướt Facebook cũng có thể khiến mình mệt mỏi hơn. Do đó, mình tin rằng việc nhận thức về cách ta đang sử dụng mạng xã hội có thể cải thiện sức khoẻ tinh thần hơn rất nhiều.
Bạn có suy nghĩ gì về chủ đề này, kể mình nghe nhé. Mong bạn luôn tìm thấy những nguồn năng lượng tích cực và đáng yêu trên mạng nè. Mình hay xem mèo trên mạng lắm, haha.
Keep hygge,
Hoại Băng
the mini hygge 